जिन्दगीको मोड

मानिसको जीवन मोडिएर कताबाट कता पुग्दो रहेछ । कहिले आफूले थाहा पाई पाई र कहिले नपाई नपाई पनि जीवनले कोल्टो फेर्दो रहेछ । अनि मानिस त्यही कोल्टो फेरेको क्षेत्रबाट अगि बढ्न खोज्दो रहेछ ।

यस सन्दर्भमा गम्न खोज्दा म आपूmलाई नै पाउँछु । मेरो सान्दाजु चन्द्रमोहन म नौ कक्षामा पढ्दा आई.कम. पढ्नुहुन्थ्यो । बी.कम. गरेपछि म्यानेजर बन्न पाइन्छ भन्ने धारणा त्यसताका हाम्रो परिवारमा थियो । सान्दाजुले म्यानेजर बन्न कमर्स पढेको सुनेर म पनि प्रभावित भएँ । मलाई एस.एल.सी. सकेर कमर्स पढ्न हतार भइरहेको थियो । त्यसो त ठुल्दाजुले आतेस लाग्ने गरी कुट्ता र सातो जाने गरी हप्काउँदा भित्रभित्रै एउटा इख जन्मन्थ्यो र आमासँग भन्ने पनि गर्थेँ ‘म ठुलो भएपछि जागिर खाएर गाडी किन्नेछु र घरतिरकै बाटाबाट अघि बढ्नेछु । ठुल्दाजुले गाडी रोकेर म पनि जान्छु भन्नुहुनेछ । अनि म तपाईँलाई चढाउँदिन, तपाईँले म सानो छँदा कुट्नुभएको होइन ? भनेर अगाडि बढ्नेछु । ठुल्दाजु जिल्ल परेर हेरेको हे¥यै गर्नुहुनेछ । त्यस बेला थाहा पाउनुहुनेछ दाइले मलाई कुटेको फल !’

सायद बाल्य उमेरको यही कुरा अचेतनमा चुपचाप बसेर एसएलसी ताका चिमोट्थ्यो कि ! एसएलसी पास गरेपछि सान्दाजुको सिकोमा मैले कमर्समा नाम लेखाएँ ।

जागिर खाने चाहना टेस्ट पास नगर्दैदेखि थियो । चार पाँच कक्षा पढ्दैदेखि मैले घरमा साइकल किनिदिन आग्रह गरेको थिएँ । ठुल्दाजुले कक्षा छमा पुगेपछि किनिदिउँला भन्नुभएको थियो । छमा पुगेँ, क्रमशः सात, आठ र नौमा पनि पुगेँ, एसएलसी पनि दिएँ तैपनि साइकल किनिएन । तत्कालीन चन्द्रनिगाहपुरमा प्राथमिक तहको मात्र विद्यालय हुनाले मैले एघार वर्ष नपुग्दै ठाडाटोलदेखि सुबलाल मावि सन्तपुरसम्मको साढे पाँच किलोमिटरको बाटो प्रत्येक दिन आउँदा जाँदा गरेर दिनहुँ एघार किलोमिटर हिँड्नुपथ्र्यो । घरको आर्थिक स्थितिले साथ दिएको थिएन होला र विद्यालय पढ्दै आफ्नो साइकल चढ्ने चाहना तुह्यो, तुहिरह्यो ।

अँ, टेस्ट जाँच दिएताका मैले दाजुहरूलाई घडी किनिदिन अनुरोध गरेँ । उतिखेर अहिले जस्तो सस्तो घडी पाइन्नथ्यो । ठुल्दाजु भिन्न भइसक्नुभएको थियो । माहिलो दाजु अभिभावक हुनुहुन्थ्यो । कसले भन्नुभयो, ख्याल भएन तर ‘घडी लाउन खोज्नेले कमाउनुपर्छ अनि लाउनुपर्छ ।’ यो कुरा कतैबाट मेरो कानमा प¥यो । त्यतिखेर पनि ममा एउटा इख उत्पन्न भयो । जागिर खाइछाड्छु भन्ठानेँ मैले । आपूmले चिने नचिनेका पाँच सात ठाउँमा चहारेँ । हुलाकी बन्न खोजेँ, शिक्षक हुन खोजेँ । २०३५ तिरको कुृरो हो यो । फरक फरक सबैजसो स्थान र निकायबाट एकै खालको कुरा आयो ‘एसएलसी पास गरेर आऊ ।’

एसएलसी गर्नासाथ आई .कम. पढ्न वीरगन्ज गएँ । जसरी पनि जागिर खाइछाड्ने इख सेलाइसकेको थियो ।

अँ, आई कम दोस्रो वर्षको जाँच ज्वरो आइरहे पनि दिँदै थिएँ । त्यसै बेलामा गाउँको विद्यालयमा शिक्षक पदमा विज्ञापन खुल्यो । ज्वरो आई नै रहेको भए तापनि आवेदन दिन मन लाग्यो । जाँचकै बिचमा आएर विज्ञापनअनुसार भिडेँ । सात जना प्रतियोगी थियौँ हामी । कक्षा अवलोकन र अन्तर्वार्ताका आधारमा छनोट गर्ने भनिएको थियो ।

कक्षा अवलोकनमा धेरै गारो प¥यो । चार कक्षाको भिन्न पढाउन दिइएको थियो मलाई । मैले सिकेको बट्टाको जोड र यो अलि भिन्न रहेछ । जाँच चलिरहेकै बेला प्रतियोगी बन्न पुगेको मैले पुस्तक हेर्न के भ्याउनु ! एकै पटक परीक्षामा पुग्दा त आपत परिहाल्यो ।

कक्षा अवलोकनमा सोही विद्यालयका प्रधानाध्यापक भुवनप्रसाद ढुङ्गेल, विद्यालय व्यवस्थापन समितिका अध्यक्ष कुलबहादुर खड्का, जनज्योति माविका प्रधानाध्यापक नारायणहरि उपाध्याय र व्यवस्थापन समितिका सदस्यहरूसमेत बसेका छन् । कहिल्यै उभिएर बोल्ने बानी नपरेको मान्छे म । पढाउँदा पढाउँदै मेरा गोडाहरू टेक्नै नसक्ने गरी लुला भएछन् । मुख बाङ्गिएछ, ओठ थर्थराएछ र बोल्नै नसक्ने पो भएछु । तै बोल्न अप्ठ्यारो पर्नुअघि विद्यार्थीलाईै चित्त बुझ्ने गरी पढाइसकेको रहेछु मैले । पछि अन्तर्वार्तामा बस्ता चाहिँ स्वाभाविक भइसकेको रहेछु । मेरा सबै प्रतियोगीहरूलाई मैले उछिनेछु ।

समाजमा स्वार्थी मान्छेहरू हुन्जेल प्रतियोगितामा सफल भएर पनि जागिर खान नपाइने रहेछ । सम्बन्धित निकाय वा स्थानका मान्छको आफन्त हुन्जेल कसैलाई भनसुन नगर्नेले नचियाए हुने रहेछ । दरो गरी आफ्नो कुरा राख्न नसके जागिर खाने कुरा नचिताए पनि हुने रहेछ ।

मैले सबैलाई उछिनेपछि व्यवस्थापन समितिका अध्यक्षलाई रिङटा लागेछ । उनले एकान्तमा लगेर खुसुक्क भने ‘तपाईँ जागिर खाइराख्ने होइन होला । तपाईँलाई जागिरभन्दा अनुभवको खाँचो होला । त्यसै हो भने हामी अहिले तपाईँ र वैकल्पिक उम्मेदवारलाई एकसाथ नियुक्ति दिन्छौँ । तपाईँ एक महिनापछि छाडिदिनुहोला ।’

सपनामा पनि नचिताएको यस्तो कुरा सुनेर मलाई रनन्न रिङटा छुट्यो । म त महत्वपूर्ण जाँच माया मारेर आएको थिएँ, स्वास्थ्यसँग जुध्दै आएको थिएँ । छ जनालाई जितेर आएको थिएँ, म झुक्नु थिएन । त्यसैले मैले भनेँ ‘जागिर खानकै लागि आवेदन दिएको हुँ । म छोड्दिनँ’ । त्यसपछि मैले नियुक्ति पाउने भएँ ।

यसरी म आफ्नो अध्ययनको क्षेत्र कमर्सबाट शिक्षण क्षेत्रमा प्रवेश गरेँ । व्यक्तिगत नापmाघाटाको क्षेत्र छोडेर विद्यार्थीको भविष्य निर्माण गर्ने क्षेत्र रोजेँ र २०४० सालको भाद्रमा वसन्त पञ्चमी प्राथमिक विद्यालय चन्द्रनिगाहपुरको शिक्षक पदमा नियुक्त भएँ ।  

x